واعظ نفس خودت باش

تو جزو کدام دسته از آدم ها هستی؟ آن ها که وقتی خرید می کنند، ریز ریز خریدشان را می نویسند و حساب دقیق پول هایشان دستشان است یا آن ها که سرشان را می اندازند پایین و تا قران آخر را خرج می کنند و یک وقتی هم می بینند دیگر پولی برایشان نمانده است! اگر جزو دسته اول هستی که هیچ، اما اگر جزو دسته دوم هستی، بیا و یک بار امتحان کن… وقتی خرید می کنی، همه را یادداشت کن، حتی جزئی ترین خریدهایت را… به قول قدیمی ها دخل و خرجت را محکی بزن… ببین وقتی پولی به دستت می رسد، می توانی چیزی از آن را پس انداز کنی یا اینکه پس انداز که نمی کنی، هیچ؛ بدهکار هم می شوی؟ سعی کن این محاسبه را همه جا داشته باشی، در خرج کردنت، در به دست آوردنت، در نشست و برخاست هایت. این جمله امام علی(ع) را به طور حتم شنیده ای که فرمود: زیرک ترین و هوشیارترین انسان ها، کسی ست که خود را به حساب کشد و برای بعد از مرگ خود کار کند.

مردی پرسید: ای امیرمؤمنان! چگونه نفس خود را به حساب کشد؟ امام فرمود: وقتی صبح کرد و سپس شب آن روز فرا رسید، به خویشتن بازگردد و خطاب به خود بگوید: ای نفس! امروز روزی بود که بر تو گذشت و هرگز باز نمی گردد و خداوند از تو سوال می کند که این روز را در چه راهی به پایان رساندی؟ در آن چه کاری کردی؟ آیا در غیاب مؤمن، نزد اهل و فرزندانش آبروی او را حفظ کردی و پس از مرگ او، آیا آبرویش را در میان بازماندگانش نگه داشتی؟ آیا از غیبت و بدگویی پشت سر مؤمن خودداری نمودی؟ آیا مسلمان را یاری کردی؟ تو در این روز چه کردی؟ اگر در پاسخ گفت: کارهای نیک انجام دادم، خدا را حمد و سپاس کن و به خاطر توفیقی که نصیب تو شده است، تکبیر بگو و اگر گفت: امروز گناه کردم یا کوتاهی نمودم، از درگاه خداوند استغفار و طلب آمرزش کن و تصمیم بگیر که دیگر تکرار نکنی.

ای بندگان من که در راه من جنگیدید و در راه من کشته شدید و آزار دیدید و در راه من جهاد کردید، به بهشت درآیید. یادت باشد این عمر را داده اند به تو، به رسم امانت و روزی هم که امانت را از تو باز پس می گیرند، از تو سوال می کنند که چگونه امانتداری کردی؟ هنوز هم فرصت هست… هنوز هم می توان به جبران گذشته هایی نشست که بی حاصل از دست رفته است… لختی بنشین و نفست را محاسبه کن… خودت را که چه کرده ای؟ چه گفته ای؟ چه خورده ای؟ فکر کن در محضر خدا ایستاده ای و روز یوم الحسره است… خطاهایت را پیش رویت بیاور، لغزش هایت را، غفلت های گذشته و خسران های زندگی ات را… نگاه کن… تو همیشه و در هر حال به داد و ستد با زمان و روزگار مشغولی… به ازای عمر و جوانی و نشاطی که می دهی، چه می گیری؟ سود می بری یا زیان؟ در حال رشدی یا رو به نقصان و کاهش؟ رو به سوی کمال دارای یا سقوط؟ منصفانه با خودت حساب کن… به خودت حساب پس بده… به وجدانت… سرمایه عمرت را صرف چه کرده ای؟ (یا أیهَا الّذینَ آمَنُوا اتّقُوا اللّهَ وَ لْتَنْظُرْ نَفْسٌ ما قَدّمَتْ لِغَدٍ وَ اتّقُوا اللّهَ إِنّ اللّهَ خَبیرٌ بِما تَعْمَلُونَ) بخواهی اگر، می توانی از آنانی باشی که دفتر و کتاب عمل هایشان را گشوده اند، هر روز خودشان را محاسبه می کنند با دقت، که برای هر کار کوچکی که کرده اند، از خود حساب می کشند و چه نیک اند اینان که خداوند درباره شان فرمود: ای بندگان من که در راه من جنگیدید و در راه من کشته شدید و آزار دیدید و در راه من جهاد کردید، به بهشت در آیید و آنان بدون حسابرسی به بهشت وارد می شوند که اینان همین جا، در همین سرای فانی نفس خویش را محاسبه کرده اند.