تاثیر آنی ذکر الله

همه هستی ذکرالله

ذکر، واژه عربی به معنای یاد است. یادآوری به این معناست که ما چیزی را که در خاطر نداریم به خاطر بیاوریم. بارها گفته ایم که من این را به یاد نداشتم و الان با دیدن فلان چیز یا مساله به یاد آورده ام. ذکرالله یعنی یاد کرد خداوند، به این است که ما خداوند را در همه حال به یاد داشته باشیم. این بدان معناست که همه جا خداوند را ناظر و حاضر بدانیم و هدف اصلی هر کاری را خداوند قرار دهیم و اول و آخر کارهایمان را خدا قرار دهیم و بخواهیم به او برسیم.

ذکرالله هر چیزی است که انسان را به یاد خداوند می اندازد. ازمهمترین ذکرالله که در آیات قرآنی بیان شده یکی همین قرآن است. غیر از قرآن، نماز و اعمال دیگر عبادی را نیز ذکرالله گفته اند. برخی از انسان ها همچون پیامبر(ص) و اهل بیت(ع) را که انسان را به یاد خدا می اندازند، ذکرالله گفته اند. اصولا در یک کلمه برای اهل ذکر، همه هستی ذکر است؛ چرا که نگاه به آیات آفاق و انفس و هر چه در آسمان و زمین است آنها را به یاد خداوند می اندازد. از همین رو از همه هستی به آیات خداوند یاد می شود چرا که نشانه ای از خداوند است و به هر جا رو می کنیم خدا را به یاد می آوریم.

ذکرخاص

گاهی ما ذکرخاصی را به تبعیت از آموزه های قرآنی یا روایی به کار می گیریم که شامل دعا و مناجات نیز هست و در میان آن، خواسته های مادی و معنوی را بیان می کنیم. انسان در شرایطی خاص، ذکر خاصی را بر زبان می آورد. مثلا ذکر یونسی که در هنگام گرفتاری حضرت یونس در شکم نهنگ برزبان ایشان جاری شده است، یکی از اذکار الهی است که براساس آیات قرآنی تاثیر خوبی برای رهایی از گرفتاری ها و ظلمات دنیوی دارد که علت آن رفتار و کردار و نیات خودمان بوده است. خداوند بیان می کند که این ذکرموجب رهایی حضرت یونس(ع) شده و مومنان اگر این ذکر را بیان کنند آنان را نیز از ظلمات گرفتاری ها نجات می دهیم: و ذا النون اذ ذهب مغاضبا فظن ان لن نقدر علیه فنادی فی الظلمات ان لا اله الا انت سبحانک انی کنت من الظالمین فاستجبنا له و نجیناه من الغم و کذلک ننجی المومنین؛ و ذوالنون را، آنگاه که خشمناک برفت و پنداشت که هرگز بر او تنگ نمی گیریم و در تاریکی ندا داد: هیچ خدایی جز تو نیست، تو منزه هستی و من از ستمکاران هستم، پس ما او را از غم و اندوه نجات دادیم و همچنین مومنان را نجات می دهیم.(انبیاء، آیات ۸۷ و ۸۸)

از دیگر اذکار معروف دعایی می توان به ذکر حضرت موسی(ع) در گرفتاری عظیمی که ایشان پس از قتل قبطی و فرار از مصر به سراغش آمد اشاره کرد. او سرگردان در مدین و بی غذا و منزل و همسر بود. پس این ذکر بر زبان ایشان جاری شد که «رب انی لما انزلت الی من خیر فقیر؛ پروردگارا من فقیر خیر توام. (قصص، آیه ۲۴)

در آیات و روایات اذکار خاصی برای حالات خاص و گرفتارها یا حاجات مادی و معنوی بیان شده است که تاثیرات خود را خواهند گذاشت.

آرامش، نشان تاثیر ذکر

اگر بخواهیم بدانیم که آیا ذکر ما تاثیر داشته یا نه؟ باید به خودمان رجوع کنیم، زیرا ذکر و نام الهی می بایست فوری تاثیر خود را بگذارد و این تاثیر، نخست در خودمان آشکار و ظاهر می شود. براساس آیه ۲۸ سوره رعد این تاثیر نخست و فورا بر قلب آدمی خود را نشان می دهد: الا بذکرالله تطمئن القلوب؛ آگاه باش که با یاد خدا دل ها آرامش می یابد.

پس تاثیر فوری ذکر الهی را باید در آرامش قلبی خودمان جست وجو و ردگیری کنیم. قلبی که با ذکر الهی آباد باشد آرام است و در آرامش و اطمینان قرار می گیرد. لذا اهل ذکر همواره در آرامش هستند، این اطمینان به خداوند موجب می شود که هیچ اضطراب نسبت به مسایل مادی و معنوی نداشته باشند. از همین رو آثار توکل و تفویض امر به خداوند در ایشان که همان آرامش است بروز و ظهور می کند و هیچ خوف و ترسی از وضعیت خود ندارند.

تاثیر ذکر در معیشت و زندگی انسان

غیر از آرامش و اطمینان، دومین تاثیر ذکر در وضعیت زندگی انسان قابل مشاهده است. کسی که اهل ذکر باشد زندگی و معیشت او متاثر از آن می شود و بهبود می یابد. هر چند که به ظاهر ممکن است پولدار و مالدار و ثروتمند نباشد و یا نشود ولی معیشت و زندگی او تنگ و به تعبیر قرآنی ضنک نیست، بلکه همراه با آرامش و آسایشی توام با قناعت است. خداوند در این باره می فرماید: و من اعرض عن ذکری فان له معیشه ضنکا؛ هر کسی از ذکر من اعراض کند برای او زندگی سختی است. (طه، آیه ۱۲۴)

پس ذکر خداوند موجب می شود تا زندگی از حالت سخت بیرون آید و آسان شود. آسان شدن زندگی بر پایه ذکرالله از دیگر آثار فوری است که در آیه بیان شده است.

بنابراین، ما باید آثار ذکرالله را به طور فوری در خود و زندگی خویش مشاهده کنیم؛ چرا که ذکرالله همانند قول الله تاثیر فوری و بی درنگ دارد. اگر خداوند کن فیکون می کند، مومنی که ذکرالله دارد کن فیکون می کند و آثار ذکر او در زندگی به ویژه در قلب و جانش آشکار می شود. هر کسی ذکرالله واقعی را بر زبان داشته باشد به آرامش می رسد که خود مهم ترین و اصلی ترین نشانه تاثیرگذاری ذکر است.

زهرا حق گو