وضوی جیبره و احکام مربوط به آن

هنگامی که اعضای مربوط به وضو دچار  آسیب دیدگی می شوند پزشک برای برخی افراد وضوی جیبره را توصیه می نماید. اما وضوی جیبره چیست و معنای واژه ی جیبره چیست؟ آیا این وضو احکام خاصی دارد؟ در ادامه ی این مطلب با ما همراه باشید تا به این سوالات پاسخ دهیم.

معنا و مفهوم جیبره چیست؟

جیبره به، هر چیزی که هنگام وضو یا تیمم، بر محل زخم، شکستگی، سوختگی یا عضو دردمند می‌گذارند مانند پارچه، چسب، نوار، پنبه، دارو، گچ یا چوب شکسته بندی می گیوند.

در منابع فقهی، احکام جبیره معمولاً در باب وضو مطرح می‌شود. جبیره یا در اعضایی است که هنگام وضو شسته می‌شوند (صورت و دستها) یا در اعضایی است که مسح می‌شوند. در فرض نخست، به عقیدۀ بیشتر فقهای شیعه و اهل سنّت باید به گونه‌ای آب را به عضو موردنظر رساند، مانند برداشتن جبیره یا فروبردن عضو جبیره‌ای در آب یا تکرارِ ریختن آب.

در فرض دوم، یعنی در صورتی که جبیره در اعضایی باشد که هنگام وضو بر آنها مسح می‌شود، نظر مشهور فقهای شیعه و اهل سنّت آن است که در صورت امکان، جبیره برداشته شود و روی زخم مسح گردد. اگر مسحِ زخم ممکن نباشد، مسح جبیره واجب است و اگر این کار هم ممکن نباشد، مسح بر جبیره ساقط و تیمم به وضو ضمیمه می‌شود.

شیوه اول وضو جبیره

• اگر در یکی از اعضای وضو زخم با دمل و یا شکستگی باشد و آب برای آن ضرر نداشته باشد باید به طور معمول وضو گرفت.
• چنانچه باز کردن روی زخم یا دمل یا شکستگی ممکن است و آب برای آن ضرر ندارد چه زخم و مانند آن در صورت باشد یا در دستها یا جلوی سر و روی پاها باید روی آن را باز نمود و وضو گرفت.
• اگر نمی شود روی زخم را باز کرد ولی زخم و چیزی که روی آن گذاشته پاک است و رسانیدن آب به زخم ممکن است و ضرر ندارد باید آب را بر روی زخم برساند.

شیوه دوم وضو جبیره

• اگر زخم یا دمل یا شکستگی در صورت و دستهاست و روی آن باز و ریختن آب روی آن نیز ضرر دارد، چنانچه کشیدن دست تر به آن ضرر ندارد بنا بر احتیاط واجب دست تر بر آن بکشد.
• ‌اگر زخم یا دمل یا شکستگی در صورت یا دستها باشد و بشود روی آن را باز کرد چنانچه ریختن آب روی آن ضرر دارد و کشیدن دست تر ضرر ندارد باید دست تر روی آن بکشد و بنا بر احتیاط مستحب پارچه پاکی روی آن بگذارد و روی پارچه را نیز دست بکشد.

شیوه سوم وضو جبیره

• اگر دست تر کشیدن بر روی زخم ضرر داشت و یا زخم نجس است و نمی شود آن را آب کشید باید اطراف زخم را از بالا به پائین بشوید و بنا بر احتیاط واجب پارچه پاکی روی زخم بگذارد و دست تر روی آن بکشد و اگر گذاشتن پارچه ممکن نیست باید اطراف زخم را بشوید و بنا بر احتیاط مستحب تیمم نیز بنماید.
• هر گاه زخم یا چیزی که روی آن گذاشته نجس باشد برای وضو گرفتن ‌چنانچه آب کشیدن آن و رساندن آب به روی زخم ممکن باشد باید آن را آب بکشد و هنگام وضو آب را به زخم برساند.
• در صورتی که آب برای زخم ضرر دارد یا رساندن آب به روی زخم ممکن نیست و یا زخم نجس است و نمی شود آن را آب کشید باید اطراف زخم را بشوید و اگر جبیره پاک است روی آن را مسح کند.‌
• اگر جبیره نجس است یا نمی شود روی آن دست تر کشید مثلاً دوایی است که به دست می چسبد، پارچه پاکی را روی آن بگذارد و دست تر روی آن بکشد و اگر این نیز ممکن نباشد بنا بر احتیاط واجب وضو بگیرد و تیمم نیز بنماید.

شیوه چهارم وضو جبیره

• وقتی که زخم دمل یا شکستگی در جلوی سر یا روی پاها باشد و روی آن باز و نتواند مسح انجام دهد باید پارچه پاکی روی آن بگذارد و روی پارچه را با تری آب وضو که در دست مانده مسح کند.
  

شیوه پنجم وضو جبیره

• اگر زخم یا دمل یا شکستگی در جلوی سر یا روی پا طوری باشد که گذاشتن پارچه نیز ممکن نباشد در این صورت مسح لازم نیست و بنا بر احتیاط باید بعد از وضو تیمم نیز بنماید.
• اگر جبیره تمام پهنای پا را گرفته ولی مقداری از طرف انگشتان و مقداری از طرف بالای پا باز است باید جاهایی که باز است روی پا را و جایی که جبیره است، روی جبیره را مسح کند.