هفت اصل نهضت جهانی صلیب سرخ‎

کمیته بین المللی صلیب سرخ، سازمانی با فعالیت صرفاً بشر دوستانه است. این سازمان به صورت بی غرض، مستقل و بی طرف فعالیت می کند و به حمایت و حفاظت از جان و کرامت افراد می پردازد. این سازمان در حوادث و اتفاقا مختلفی مانند جنگ، درگیری، خشونت های داخلی، بلایای طبیعی به کمک و یاری انسان ها می پردازد و در زمان جنگ و درگیری به بازدید از زندان ها مشغول است، عملیت امداد را سازماندهی می کند، اعضای خانواده ها را به یکدیگر می رساند و به طور کلی به اصول بشر دوستانه می پردازد.

مقر اصلی کمیته بین المللی صلیب سرخ در ژنو سوئیس است و در بیش از ۱۰۰ کشور در سراسر جهان حضور دارد و چیزی بیش از ۲۰ هزار کارمند در سراسر جهان دارد.

این کمیته در ایران با نام جمعیت هلال احمر نامیده می شود. جمعیت هلال احمر کلیه فعالیت های بشر دوستانه مربوط به صلیب سرخ را در ایران بر عهده دارد. امروز می خواهیم در رابطه با تاریخچه پیدایش صلیب سرخ و اصول هفت گانه آن صحبت کنیم. برای آشنایی بیشتر با این کمیته جهانی همراه ما باشید.

تاریخچه تشکیل صلیب سرخ

نهادی که بعدها به کمیته ی بین المللی صلیب سرخ معروف شد، اولین بار در فوریه ی ۱۸۶۳ در ژنو، سوئیس، تشکیل جلسه داد. در میان پنج عضو این نهاد، یک نفر از اهالی بومی به نام هانری دونان هم حضور داشت که در سال قبل از آن کتابی جنجالی را (سوغات سولفِرینو) منتشر کرده بود و در آن پیشنهاد ارائه ی مراقبت های بهینه به سربازان مجروح در زمان جنگ را مطرح نموده بود.

در پایان همان سال این کمیته موفق شد نمایندگان دولتها را گرد هم آورد تا با پیشنهاد دونان برای ایجاد جمعیتهای امدادی ملی موافقت کنند، تا به نوبه ی خود به واحدهای درمانی نظامی کمک نمایند. در اوت ۱۸۶۴ کمیته دولتها را متقاعد کرد تا اولین کنوانسیون ژنو را تصویب کنند. این معاهده ارتشها را ملزم کرد تا از سربازان مجروح مراقبت کنند، بدون توجه به اینکه به کدام طرف درگیری تعلق دارند، و نیز نشان واحدی را برای واحدهای درمانی معرفی کرد: صلیب سرخ در پس زمینه ای سفید.

نقش اولیه ی کمیته ی بین المللی صلیب سرخ ایجاد هماهنگی بود. با این حال این سازمان به تدریج وارد عملیات میدانی نیز شد، چرا که به حضور یک میانجی بی طرف در میان طرفهای متخاصم نیاز بود. در طول ۵۰ سال بعد از آن، با تأسیس جمعیتهای ملی دامنه ی فعالیتهای کمیته ی بین المللی صلیب سرخ گسترش یافت (اولین جمعیت ملی در ایالت ووتِمبرگ در آلمان تأسیس شد) و کنوانسیون دیگری در رابطه با نبردهای دریایی تصویب گشت.

جنگ جهانی اول، ۱۹۱۴-۱۹۱۸

با آغاز جنگ اول جهانی، کمیته ی بین المللی صلیب سرخ بر اساس تجاربی که از درگیریهای دیگر کسب کرده بود آژانس مرکزی اسرای جنگی را در ژنو افتتاح کرد تا بتواند رابطه ی بین سربازان اسیر و خانواده های آنان را برقرار نماید.

این سازمان به نوآوریهای خود ادامه داد: بازدیدهای سازمان از اسرای جنگی در طول این مدت افزایش یافتند و همچنین کمیته در رابطه با کاربرد تسلیحاتی که رنج و عذاب بیش از حدی تولید می کنند فعالیتهایی انجام داد. در ۱۹۱۸ کمیته از طرفهای متخاصم خواست تا استفاده از گاز خردل را محکوم کنند. در همان سال این سازمان برای اولین بار در مجارستان از زندانیان سیاسی بازدید به عمل آورد.

جمعیتهای ملی هم به نوبه ی خود بسیج عمومی گسترده ای به راه انداختند به طوری که نیروهای داوطلب، آمبولانسها را در میادین کارزار به حرکت درآورده و از مجروحان در بیمارستانها مراقبت کردند. برای جمعیتهای صلیب سرخ در بسیاری از کشورها این نقطه ی عطفی به شمار می آمد.

۱۹۳۹-۱۹۱۸

پس از جنگ، بسیاری از جمعیتهای ملی احساس کردند که با برقراری صلح و امید به برقراری یک نظم نوین جهانی، نقش صلیب سرخ هم باید تغییر کند. در ۱۹۱۹، این جمعیتها، لیگ جمعیتهای ملی را بنیان نهادند تا نهاد هماهنگ کننده و پشتیبانی در نهضت باشد. با این حال درگیریهای دهه های ۱۹۲۰ و ۱۹۳۰ میلادی تأکیدی دوباره بود بر لزوم حضور یک میانجی بیطرف، و از همین رو کمیته ی بین المللی صلیب سرخ همچنان فعال ماند، البته به طرزی فزاینده در خارج از اروپا (اتیوپی، آمریکای جنوبی، خاور دور) و در جنگهای داخلی (به خصوص در اسپانیا).
کمیته ی بین المللی صلیب سرخ دولتها را متقاعد ساخت تا یک کنوانسیون جدید را در ۱۹۲۹ به تصویب رسانند تا حمایت بیشتری از اسرای جنگی به عمل آید. با این همه و با وجود خطرات جدی تری که جنگ افزارهای مدرن با خود آوردند، این سازمان نتوانست به موقع دولتها را راضی به گذراندن قوانین جدید برای حفاظت از غیرنظامیان نماید تا جلوی وحشیگری های جنگ دوم جهانی گرفته شود.

جنگ جهانی دوم، ۱۹۳۹-۱۹۴۵

در جنگ دوم جهانی شاهد رشدی چشمگیر در فعالیتهای سازمان بودیم که سعی داشت به قربانیان تمامی طرفهای درگیر کمک رسانی کرده و از آنان حمایت نماید. کمیته ی بین المللی صلیب سرخ و لیگ در کنار هم کار کردند تا منابع امدادی را در سراسر جهان جابجا نمایند، و به اسرای جنگی و غیرنظامیان رسیدگی کنند. کارکنان کمیته ی بین المللی صلیب سرخ از اسرای جنگی در سراسر جهان بازدید به عمل آوردند و به تبادل میلیونها پیام صلیب سرخ بین اعضای خانواده ها کمک کردند. تا سالها پس از جنگ هم این سازمان به درخواستهای دریافت شده در مورد عزیزان مفقود خانواده ها رسیدگی می کرد.

با این حال، در این دوره شاهد بزرگترین شکست کمیته ی بین المللی صلیب سرخ هم بودیم: بی عملی این سازمان در رابطه با قربانیان هولوکاست و دیگر گروههای تحت ستم. به دلیل فقدان یک مبنای حقوقی مشخص، با الزام به اجرای روشهای سنتی و با وجود موانعی که ماهیت سوئیسی این سازمان برایش ایجاد کرده بود، کمیته ی بین المللی صلیب سرخ نتوانست عملکرد قاطعی در رابطه با عمومی کردن مسائل از خود نشان دهد، و در نهایت این برخی از کارکنان سازمان بودند که به صورت فردی اقدام و گروه هایی از یهودیان را نجات دادند.

از ۱۹۴۵ به بعد

از ۱۹۴۵ کمیته ی بین المللی صلیب سرخ به تلاش خود برای تشویق دولتها به تقویت حقوق بین المللی بشردوستانه و رعایت آن ادامه داده است. سازمان همچنین سعی کرده تا با پیامدهای انسانی درگیریهای نیمه ی دوم قرن بیستم- که با درگیری اسرائیل و فلسطین در ۱۹۴۸ شروع شد- دست و پنجه نرم نماید.

در ۱۹۴۹ به پیشنهاد کمیته ی بین المللی صلیب سرخ دولتها توافق نمودند تا در سه کنوانسیون ژنو موجود (که به مجروحان و بیماران در میدان نبرد، قربانیان جنگ در دریا، و اسرای جنگی پوشش می دادند) بازنگری کنند و کنوانسیون چهارم را هم به آن اضافه کنند: حمایت و حفاظت از غیرنظامیانی که تحت کنترل نیروهای دشمن زندگی می کنند. این کنوانسیونها مبین تعهد و رسالت اصلی کمیته ی بین المللی صلیب سرخ در زمان درگیری مسلحانه هستند.

و در ۱۹۷۷ بود که دو پروتکل الحاقی به کنوانسیونها هم تصویب شدند، که اولی به درگیریهای مسلحانه بین المللی و دومی به درگیریهای داخلی ربط دارد. در واقع تصویب این پروتکلها نقطه ی عطفی به حساب می آید. در این پروتکلها همچنین قواعد ناظر بر نحوه ی هدایت درگیری نیز لحاظ شده اند.

اصول هفتگانه نهضت صلیب سرخ و هلال احمر
Fundamental Principles of International Red Cross & Red Crescent Movement

بی غرضی–  Impartiality 

نهضت هیچگونه جهت‌گیری نسبت به ملیت، نژاد، عقیده مذهبی، طبقه یا عقاید سیاسی ندارد. نهضت تلاش می‌کند تا با توجه به نیاز افراد، رنج ایشان را التیام بخشد و موارد حیاتی‌تر را ترجیح دهد.

بی طرفی –  Neutrality
به منظور بهره‌بردن از اطمینان همگانی، نهضت در درگیری‌ها از هیچ طرفی جانبداری نمی‌کند و در هیچ زمانی در مناقشه‌های سیاسی، نژادی، مذهبی و یا ایدئولوژی شرکت نخواهد کرد.

استقلال – Independence
نهضت مستقل است. نمایندگان محلی ضمن آنکه در خدمت انسان‌دوستانه دولت‌های خود نقش کمکی را ایفا خواهند کرد و منطبق با قوانین کشور متبوع خود خواهد بود باید همواره استقلال خود را حفظ کنند تا بتوانند منطبق با اصول نهضت عمل کنند.

خدمت داوطلبانه – Voluntary Services
خدمت در نهضت داوطلبانه است و در هیچ شرایطی سودآوری مشوق آن نخواهد بود.

بشردوستی – Humanity
نهضت بین‌المللی صلیب سرخ و هلال احمر که با ایده کمک بی‌طرفانه به مجروحان جنگی شکل گرفت. با پشتوانه ملی و بین‌المللی خود تلاش می‌کند تا رنج را در هر کجای جهان التیام بخشد و از آن جلوگیری کند. هدف نهضت، محافظت از جان و سلامتی نوع بشر و تضمین کرامت آن است. نهضت درک متقابل، دوستی، همکاری و صلح پایدار را در میان ملت‌ها ترویج می‌کند.

یگانگی – Unity
در یک کشور، تنها یک جمعیت صلیب سرخ و یا هلال احمر می‌تواند وجود داشته باشد. این جامعه باید برای استفاده عموم باشد. این جامعه باید فعالیت‌های انسان دوستانه را در سرزمین خود انجام دهد.

جهان شمولی – Universality
همه جمعیت‌ها در نهضت بین‌المللی صلیب سرخ و هلال احمر از موقعیت یکسان برخوردارند و مسوولیت‌ها و وظایف یکسانی را در کمک به یکدیگر دارند.